De dans tussen aantrekken en afstoten.

Waarom hechting geen etiket is

De hechtingstheorie is één van de beste dingen die de psychologie ons gegeven heeft.

Eindelijk hebben we woorden gekregen voor iets dat we altijd al voelden: het verlangen naar nabijheid en de angst die daarbij hoort.

De paniek als iemand zich terugtrekt.

De beklemming als iemand te dichtbij komt.

De leegte, de drang, het gevecht tussen samensmelten en verdwijnen.

Hechtingstheorie maakt dat allemaal zichtbaar.

Ze helpt ons begrijpen waarom we doen wat we doen in relaties.

Maar ergens is het misgegaan.

We gebruiken diezelfde theorie tegenwoordig niet meer om onszelf te begrijpen, maar om onszelf, en de ander te verklaren.

Om te kaderen.

Om te zeggen: “ik ben zo” of “jij bent zo”, en daarmee de beweging eruit te halen.

En precies dát is het probleem.

De theorie klopt, maar hoe we ermee omgaan niet

Wat ooit bedoeld was om bewustzijn te brengen, is langzaam verworden tot een nieuwe vorm van hokjesdenken.

We hebben de taal van hechting veranderd in een identiteit.

En dat is zonde, want daarmee reduceren we iets levends tot iets vaststaands.

De “angstige” wordt de afhankelijke.

De “vermijdende” wordt de afstandelijke.

En de “gedesorganiseerde” lijkt voorbestemd tot chaos.

Maar hechting is geen typologie.

Het is een bewegend systeem tussen mensen en niet in mensen.

Het is de manier waarop twee zenuwstelsels elkaar vinden (of missen) in hun poging om zich veilig te voelen.

De dans tussen twee zenuwstelsels

De één voelt afstand en zoekt verbinding.

De ander voelt druk en zoekt ruimte.

De één denkt: waarom trek je je terug?

De ander: waarom kom je zó dichtbij?

Beiden proberen grip te krijgen op een oud gevoel van onveiligheid.

Beiden zoeken eigenlijk hetzelfde: rust.

Maar omdat ze anders gereguleerd zijn, raken ze elkaar precies dáár kwijt waar ze het hardst proberen elkaar te bereiken.

Dat is wat hechting beschrijft.. geen karakter, maar een dynamiek.

De filosofie achter de pijn

Wat me het meest raakt, is dat deze dynamiek een spiegel is van iets wat we allemaal kennen:

De spanning tussen vrijheid en verbondenheid.

We willen nabijheid zonder onszelf te verliezen.

En autonomie zonder eenzaamheid.

Dat is geen stoornis. Dat is mens-zijn.

Intimiteit is gevaarlijk niet omdat de ander “toxic” is, maar omdat liefde onze illusie van controle afbreekt.

Liefde dwingt je om zichtbaar te zijn en dat is beangstigend als je geleerd hebt dat zichtbaarheid pijn doet.

Maar precies dáár ligt de kans: om volwassen lief te hebben.

Niet als kind dat bevestiging zoekt, maar als volwassene die blijft staan, ook in het ongemak.

De verantwoordelijkheid terugpakken

Wat mij stoort aan hoe we tegenwoordig over hechting praten, is dat het mensen passief maakt.

We gebruiken het als verklaring in plaats van als uitnodiging.

“Ik ben nou eenmaal angstig.”

“Zij is vermijdend, dus dit werkt niet.”

Het klinkt bewust, maar het is vaak een verkapte vorm van vermijding.

Zolang je de theorie gebruikt om te verklaren waarom iets niet lukt, hoef je niet te voelen wat eronder zit.

Maar hechting gaat juist over dát stuk: over hoe jij je verhoudt tot nabijheid, spanning en afhankelijkheid, en of je daar iets nieuws van kunt maken.

De vraag is dus niet:Welke stijl heb ik?

Maar:Hoe gedraag ik me in contact, en wat probeer ik daarmee te beschermen?

Van verklaren naar creëren

De echte kracht van hechting ligt niet in het inzicht, maar in het handelen.

In zien wanneer je reflexen aangaan en dan iets anders doen dan normaal.

Wanneer je neiging is om te jagen: blijf even zitten.

Wanneer je neiging is om te verdwijnen: blijf ademen.

Wanneer je wil analyseren: voel.

Dat zijn geen trucjes, dat is het werk.

Daar, in dat ongemak, ontstaat volwassen liefde.

Niet door te wachten tot de ander “werkt”.

Maar door jezelf te leren dragen in de momenten waarop je normaal in je oude overlevingsmechanismen schiet.

Een werkbaardere manier van kijken

Hechting is nooit bedoeld om te verdelen in goed of fout.

Ze wil laten zien waar de beweging stokt, zodat je hem samen weer op gang kunt brengen.

Je kunt dus ophouden met jezelf of je partner te labelen.

Gebruik de taal van hechting niet om vast te zetten, maar om te openen.

Niet om te verklaren, maar om nieuwsgierig te worden.

Wat gebeurt er tussen jullie wanneer het spannend wordt?

Wat maakt dat jij sluit, of juist grijpt?

En wat zou er gebeuren als je dáár even bleef, zonder meteen te fixen of te vluchten?

Dat is waar hechting levend wordt.

Niet in de theorie, maar in het oefenen.

De essentie

De hechtingstheorie klopt.

Maar haar doel is niet dat je jezelf of de ander perfect kunt duiden.

Het doel is dat je leert herkennen wat er in je systeem gebeurt, zodat je het niet meer klakkeloos hoeft te herhalen.

Hechting is geen stempel.

Het is een uitnodiging.

Om te groeien.

Om verantwoordelijkheid te nemen.

En om te leren dat liefde niet iets is dat je krijgt,maar iets wat je samen bouwt.